Urlop z powodu siły wyższej to stosunkowo nowe prawo pracownicze, które zostało wprowadzone w Polsce w kwietniu 2023 roku. Pozwala ono pracownikom na skorzystanie z dodatkowych dni wolnych w nadzwyczajnych sytuacjach rodzinnych, takich jak choroba czy wypadek. Warto zrozumieć, jak napisać wniosek o taki urlop oraz jakie są zasady jego przyznawania.
Czym jest urlop z powodu siły wyższej?
Urlop z powodu siły wyższej to dodatkowe dni wolne, które przysługują pracownikom na wypadek nagłych i nieprzewidzianych zdarzeń. Wymiar urlopu wynosi 2 dni lub 16 godzin w danym roku kalendarzowym. Ważne jest, że urlop ten nie zastępuje urlopu wypoczynkowego, a niewykorzystane dni nie przechodzą na kolejny rok.
Siła wyższa to zdarzenia zewnętrzne, nadzwyczajne i nieprzewidywalne, które wymagają natychmiastowej obecności pracownika. Może to być choroba bliskiej osoby, wypadek czy nawet poważna awaria w domu. Kodeks Pracy nie definiuje dokładnie tego pojęcia, ale odnosi się do sytuacji, które spełniają te kryteria.
Kto może skorzystać z urlopu z powodu siły wyższej?
Urlop z powodu siły wyższej przysługuje pracownikom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę. Oznacza to, że osoby zatrudnione na umowach cywilnoprawnych, takich jak umowy zlecenia czy o dzieło, nie mają prawa do tego urlopu. Urlop ten jest również dostępny dla nauczycieli, strażaków, żołnierzy zawodowych oraz funkcjonariuszy różnych służb, takich jak Policja czy Straż Graniczna.
Warto podkreślić, że wymiar czasu pracy nie wpływa na prawo do urlopu z powodu siły wyższej. Zarówno osoby zatrudnione na pełny etat, jak i na część etatu, mają prawo do 2 dni lub 16 godzin wolnego w roku.
Jak napisać wniosek o urlop z powodu siły wyższej?
Wniosek o urlop z powodu siły wyższej można złożyć w dowolnej formie, co oznacza, że można to zrobić osobiście, telefonicznie, mailowo lub nawet SMS-em. Ważne jest, aby wniosek został złożony najpóźniej w dniu, w którym pracownik chce skorzystać z urlopu. Pracodawca nie może wymagać konkretnej formy wniosku, ale może zażądać uzasadnienia, dlaczego urlop jest konieczny.
W pisemnym wniosku należy zamieścić takie informacje, jak:
- data i miejsce złożenia wniosku,
- dane pracownika i pracodawcy,
- prośba o udzielenie urlopu z powodu działania siły wyższej wraz z liczbą dni lub godzin.
Obowiązki pracownika i pracodawcy
W przypadku korzystania z urlopu z powodu siły wyższej zarówno pracownik, jak i pracodawca mają określone obowiązki. Pracownik ma prawo do złożenia wniosku najpóźniej w dniu korzystania z urlopu, a pracodawca ma obowiązek go udzielić i wypłacić 50% wynagrodzenia za ten czas. Pracodawca nie może narzucić formy wykorzystania urlopu (dni czy godziny) i nie ma prawa żądać uzasadnienia, jeśli przepisy tego nie wymagają.
Alternatywy dla urlopu z powodu siły wyższej
W sytuacji, gdy urlop z powodu siły wyższej nie przysługuje, pracownik może rozważyć inne opcje, takie jak:
- beznadziejny urlop opiekuńczy na dziecko lub członka rodziny,
- urlop na opiekę nad dzieckiem,
- zwolnienie lekarskie na członka rodziny, jeśli jest chory,
- urlop okolicznościowy w przypadku zaplanowanych wydarzeń,
- urlop na żądanie, jeśli potrzebny jest dzień wolny bez podawania przyczyny.
Warto pamiętać, że każda z tych opcji ma swoje specyficzne zasady i wymagania, które należy spełnić.
Co warto zapamietać?:
- Urlop z powodu siły wyższej wprowadzono w Polsce w kwietniu 2023 roku, przyznając pracownikom 2 dni lub 16 godzin wolnego w roku kalendarzowym.
- Prawo do urlopu przysługuje wyłącznie pracownikom zatrudnionym na umowę o pracę, w tym nauczycielom i funkcjonariuszom służb mundurowych.
- Wniosek o urlop można złożyć w dowolnej formie, najpóźniej w dniu, w którym planuje się skorzystanie z urlopu.
- Pracodawca ma obowiązek udzielić urlopu i wypłacić 50% wynagrodzenia za czas jego trwania, nie może jednak wymagać uzasadnienia.
- Alternatywy dla urlopu z powodu siły wyższej to m.in. urlop opiekuńczy, zwolnienie lekarskie na członka rodziny czy urlop na żądanie.
